แม่ชีแก้ว เสียงล้ำ สำนักชีบ้านห้วยทราย อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร

[ตามรอยพุทธ]

แม่ชีแก้ว เสียงล้ำ
สำนักชีบ้านห้วยทราย อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร

สำนักชี แม่ชีแก้ว เสียงล้ำ
บ้านห้วยทราย ตำบลคำชะอี
อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร
เมื่อวันที่ 28 เมษายน 2556

[ตามรอยพุทธ]

ประวัติแม่ชีแก้ว เสียงล้ำ
สำนักชีบ้านห้วยทราย อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร

ชาติภูมิ เกิดที่บ้านห้วยทราย ต.คะชี อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร
เกิดเมื่อ วันที่ 5 พฤศจิกายน 2444
บิดา ขุนธรรมรังสีี (ซ้น เสียงล้ำ ยศทางราชการเจ้านายยุคสมัยนั้น)
มารดา ด่อน เสียงล้ำ นามเดิมของท่านคือ นางตาไป่ เสียงล้ำ
สถานภาพ เมื่ออายุ 17 ปี ได้สมรสกับนายบุญมา เสียงล้ำ ครองสมรสอยู่ 19 ปี ไม่มีบุตร ธิดา

[ตามรอยพุทธ]

ประมาณปี  พ.ศ. ๒๔๖๐  ท่านพระอาจารย์เสาร์  กนฺตสีโล  กับพระอาจารย์มั่น  ภูริทตฺโต  กับ  พร้อมคณะอันมีพระอาจารย์ขาว  อนาลโย  พระอาจารย์ชอบ  ฐานสโม  พระอาจารย์ฝั้น  อาจาโร    พระอาจารย์เทสก์   เทสรํงสี พร้อมพระภิกษุสามเณร     ประมาณ ๖๐ - ๗๐ รูป     ได้เดินธุดงค์มา     พำนักที่บริเวณวัดหนองน่อง  ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของสำนักชีแห่งนี้  ห่างประมาณ ๑ กิโลเมตร        หลวงปู่มั่น  ภูริทตฺโต  ได้อบรมสั่งสอนญาติโยมในละแวกหมู่บ้านใกล้เคียง  โดยแนะนำสั่งสอนให้นั่งภาวนาพุทโธและพิจารณาร่างกายของตนเอง  ว่าไม่มีความเที่ยงแท้แน่นอน  มีเกิด แก่ เจ็บ ตาย ตามสังขารด้วยกันทุกคน  ท่านเป็นคนหนึ่งที่ได้ไปรับฟังคำสั่งสอนในครั้งนั้น  (อายุได้ ๑๖ ปี) เผอิญในคืนนั้น  เวลาประมาณ ๒๑.๐๐ น. ท่านได้บำเพ็ญภาวนาตามคำสอนของ หลวงปู่มั่น  ภูริทตฺโต จิตของท่านได้สงบเงียบไปเลยเป็นนิมิตเกิดขึ้นท่านเห็นตัวของท่านเองนอนตายได้นิมนต์หลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต  และพระสงฆ์มาสวดมาติกา  ตามนิมิตของท่าน  จนกระทั่งเวลาประมาณ ๐๔.๐๐ น. ท่านตื่นจากนิมิต  ใจพะวงว่าใครหนอจะนึ่งข้าวใส่บาตร  ขณะนั้นใจของท่านอิ่มเอิบเป็นที่สุด

[ตามรอยพุทธ]

ในคราวต่อมาท่านพร้อมด้วยชาวบ้านได้เข้าไปฟังเทศนาจากหลวงปู่มั่น  ภูริทตฺโต   อีกพอได้โอกาสท่านได้เล่าสิ่งที่เกิดขึ้นในคืนนั้นให้หลวงปู่มั่น  ภูริทตฺโต  ฟัง หลวงปู่มั่น  ภูริทตฺโต  ได้บอกว่าเป็นการปฏิบัติที่ถูกต้องแล้วในระดับเบื้องต้น  ต่อมาท่านก็ได้ปฏิบัติมาเรื่อย ๆ  จนกระทั่งคณะของหลวงปู่มั่น  ภูริทตฺโต  ได้ลาญาติโยมเพื่อจะไปธุดงค์ในถิ่นอื่น ๆ  ก่อนจากไปได้ปรารภกับคุณย่าว่า “หากเจ้าเป็นผู้ชาย เราจะให้บวชเณรและติดตามไปด้วย  นี่เจ้าเป็นหญิง ไปด้วยก็ลำบาก และได้สั่งว่าให้หยุดภาวนาตั้งแต่นี้ต่อไป  ให้ใช้กรรมไปตามประสาโลก ๆ” ครูบาอาจารย์รุ่นหลัง ๆ ได้สันนิษฐานว่า  ที่หลวงปู่มั่น  ภูริทตฺโต  ให้หยุดภาวนานั้นเพราะเป็นจิตที่โลดโผน  ถ้ามีผู้แนะนำที่ดี  ก็จะไปได้ดี  ถ้าไม่มีผู้แนะนำ  อาจจะทำให้เสียคนไปก็ได้
 ประมาณปี พ.ศ. ๒๔๖๑  ท่านได้แต่งงานอยู่กินกันมาจนถึงปี พ.ศ. ๒๔๘๐  ท่านได้ขออนุญาตกับสามีว่าต้องการจะบวช  ฝ่ายสามีพยายามทัดทานอ้อนวอนหลายครั้ง หลายคราก็ไม่เป็นผลสำเร็จและในที่สุดความตั้งใจอันแน่วแน่ของท่านก็บรรลุผล  ท่านได้เข้าบวชเป็นชีตามปรารถนา   โดยมี  พระอาจารย์คำพัน  กันตสีโล  เป็นอุปัชฌาย์ที่วัดหนองน่อง  ต่อจากนั้นได้ติดตามพระอาจารย์คำพัน  กันตสีโล ไปอยู่ที่วัดภูเกล้า  (ห่างจากสำนักชีแห่งนี้ไปทางทิศใต้ประมาณ   ๓๐ กิโลเมตร)  ท่านอยู่ที่ วัดภูเกล้ากับเพื่อนชีด้วยกัน ๔ คน  กับพระอีก ๖ รูป

[ตามรอยพุทธ]

ท่านได้บำเพ็ญภาวานาอยู่ที่นั่นจนเกิดความรู้แปลก ๆ ต่าง ๆ หลายอย่างที่ไม่เคยรู้ไม่เคยเห็นมาก่อน  ท่านอยู่ที่นั่นได้ ๘ ปี เผอิญในเวลาต่อมาพระอาจารย์คำพันได้ลาสิกขาบท  ท่านกับคณะแม่ชีได้พากันกลับมาที่บ้านห้วยทรายและได้พูดกับญาติพี่น้องลูกหลานตั้งสำนักชีแห่งนี้ขึ้นใน ปี พ.ศ. ๒๔๘๘ และเป็นสำนักชีแห่งแรกที่ไม่มีพระภิกษุอาศัยอยู่ด้วยแต่แม่ชีก็ยังปฏิบัติธรรมอย่างเดียว  ท่านได้ไปกราบหลวงปู่มั่น  ภูริทตฺโต  ที่อำเภอ พรรณานิคม  จังหวัดสกลนคร  เป็นครั้งคราวแล้วกลับมาจำพรรษาที่วัดนี้ตลอดเวลา  ครั้ง พ.ศ. ๒๔๙๒  หลวงปู่มั่น  ภูริทตฺโต ได้มรณะภาพที่        วัดป่าสุทธาวาส  จังหวัดสกลนคร  ท่านพร้อมกับชาวบ้านได้พากันไปร่วมงานฌาปนกิจศพด้วย
 พ.ศ. ๒๔๙๗ พระอาจารย์มหาบัว    ญาณสมฺปนฺโน    วัดป่าบ้านตาด จังหวัดอุดรธานี  ได้จาริกเดินธุดงค์มาถึงบ้านห้วยทราย และได้พาคณะพระภิกษุและสามเณรมาจำพรรษาที่ วัดป่า     บ้านห้วยทราย  แต่ตัวของพระอาจารย์มหาบัว  ญาณสมฺปนฺโน  กับสามเณรอีก ๑ รูป  ได้ขึ้นไป     จำพรรษาที่ถ้ำนกแอ่น  ซึ่งอยู่ห่างจากบ้านห้วยทรายไปทางทิศตะวันตกประมาณ ๒ กิโลเมตร  ในช่วงที่จำพรรษานั้น  ท่านคุณย่าขึ้นไปฟังเทศน์จากหลวงตามหาบัว  ญาณสมฺปนฺโน  เป็นครั้งคราว      ท่านหลวงตาได้ถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับการปฏิบัติธรรม  บำเพ็ญเพียรภาวนา  ทั้งหมดให้ท่านคุณย่าตลอดการจำพรรษาที่   วัดป่าบ้านห้วยทราย ตลอด ๔ พรรษา

[ตามรอยพุทธ]

ต่อมาหลวงตามหาบัว  ญาณสมฺปนฺโน  ได้ปรารถถึงโยมมารดาที่บ้านตาด จังหวัดอุดรธานี  ว่าท่านคุณย่าเป็นผู้ที่เหมาะสมที่จะอบรมถ่ายทอดความรู้อบรมธรรมะให้มารดาของท่านได้ เพราะเป็นหญิงด้วยกัน ต่อมาท่านคุณย่าพร้อมคณะอีก ๒ ท่านได้เดินไปจังหวัดอุดรธานีตามที่  พระอาจารย์มหาบัวต้องการ ประมาณปี พ.ศ. ๒๔๙๘ แล้วท่านก็ได้บวชโยมมารดาของ  ท่านหลวงตามหาบัว  ญาณสมฺปนฺโน  สมความตั้งใจของหลวงปู่จากนั้นหลวงปู่มหาบัวได้พาคณะสงฆ์และแม่ชีไปจำพรรษาที่ วัดสถานีทดลอง จังหวัดจันทบุรี เวลาได้  ๑ พรรษาโยมมารดาของ       หลวงตามหาบัว  ญาณสมฺปนฺโน  อยากกลับภูมิลำเนาเดิม  ซึ่งหลวงตาก็ได้อนุญาตและได้พาคณะกลับมาสร้าง   วัดป่าบ้านตาด  อันเป็นภูมิลำเนาเดิมในปี พ.ศ.๒๔๙๙ ท่านคุณย่าได้จำพรรษาอยู่ที่  วัดป่าบ้านตาดกับโยมมารดา  หลวงตามหาบัว  ญาณสมฺปนฺโน จนถึงปี พ.ศ. ๒๕๑๐ เมื่อเป็นเวลาอันสมควร     ท่านคุณย่าได้กราบลาหลวงตามหาบัว  ญาณสมฺปนฺโน กลับภูมิลำเนาเดิมที่บ้านห้วยทรายและได้บำเพ็ญเพียร ภาวนา อบรม สั่งสอนชาวบ้านตลอดมาและมีสานุศิษย์อย่างกว้างขวางทั้งใกล้และไกลด้วยความเลื่อมใสศรัทธา

[ตามรอยพุทธ]

ครั้นเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๐ ท่านคุณย่าได้ป่วยด้วยโรคประจำตัว และมีคุณหมอเจริญและคุณหมอบุญเลี่ยม  วัฒนสุชาติ  จากกรุงเทพฯ  ได้นำคุณย่าไปรักษาที่โรงพยาบาลพร้อมมิตร กรุงเทพฯ  ระยะหนึ่ง อาการของคุณย่าหายเป็นปกติจึงได้กลับบ้านห้วยทราย
 ต่อมากอาการป่วยของท่านคุณย่าก็มีเป็นครั้งคราวได้มี คุณหมอเพ็ญศรี  มกรานนท์   ซึ่งเป็นอาจารย์สอนนักศึกษาแพทย์ โรงพยาบาลรามาธิบดี กรุงเทพฯ ได้ขึ้นมากราบ หลวงตามหาบัว    ญาณสมฺปนฺโน  และกราบคุณย่าเป็นครั้งคราว เห็นว่าท่านคุณย่าสมควรได้รับการดูแลและรักษาอย่างใกล้ชิด พร้อมนี้คุณหมอเพ็ญศรี ท่านก็ต้องการปฏิบัติธรรมด้วยจึงได้ลาออกจากราชการมาดูแลและเฝ้ารักษาท่านคุณย่า  จนถึงวาระสุดท้าย  นับเป็นเวลา ๑๔ ปี
 จนกระทั่ง วันที่ ๑๘ มิถุนายน ๒๕๓๔ เวลา ๐๙.๒๕ น. ท่านก็ได้จากไปด้วยอาการอย่างสงบ สิริอายุรวมได้ ๙๐ ปี และรวมเวลาที่บวชชีเป็นเวลา ๕๔ พรรษา

[ตามรอยพุทธ]

ตลอดเวลา ๕๔ พรรษาที่ท่านได้อยู่ในการบวชเป็นชีนั้น  ท่านคุณย่าของเราได้บำเพ็ญเพียรภาวนา ปฏิบัติธรรม  โดยสม่ำเสมอตลอดมา  มิได้เคยประพฤติผิดในครองชีเพศเลย  ด้วยอานิสงส์แห่งการบำเพ็ญเพียร ภาวนา  ปฏิบัติธรรมอันแน่วแน่ของท่านคุณย่านี้  ทำให้ท่านคุณย่าของเราได้รับความเลื่อมใสศรัทธาจากสาธุชนโดยทั่วไปเป็นจำนวนมากได้มาให้ความเคารพกราบไหว้มิได้ขาดสาย  บัดนี้ท่านคุณย่าได้จากเราไปแล้ว  คงเหลือแต่คุณงามความดี  และแนวปฏิบัติที่ท่านเพียรพยายามทำไว้ให้เป็นอนุสรณ์แก่พุทธศาสนิกชนสืบไป

[ตามรอยพุทธ]

ธรรมะคุณแม่ชีแก้ว  เสียงล้ำ

ให้พากันละบาปและบำเพ็ญบุญ
อย่าให้เสียชีวิตลมหายใจไปเปล่า
เพราะได้มีวาสนาเกิดมาเป็นคนแล้ว


เขาสิเชื่อความดีที่เฮาเฮ็ด
หลายกว่าคำสอนที่เฮาเว้าเฮาสอน


ข้อยเฮ็ดให้เบิ่งยังบ่เบิ่ง
เทศน์ให้หมู่เจ้าฟัง  หมู่เจ้าสิฟังอยู่บ๊อ


ปฏิบัติให้เบิ่งอยู่ทุกมื้อ
เฮ็ดหยังคือ บ่เฮ็ดตาม


ดีก็รู้อยู่แล้ว  ชั่วก็รู้อยู่แล้ว
จะเอาอิหยังมาว่ามาสอนอีก


ดีกับชั่วมันมีอยู่ในโลกนี้
หนีไปจากโลกสงสารนี้แล้วกะไม่มีดีไม่มีชั่ว


เกิดมาเป็นคน
อย่าเอาคลองสัตว์มาประพฤติ
เพราะ  เฮาจะตกต่ำกว่าสัตว์ไปอีก
อย่าพากันทำ


อย่าเฮ็ดความชั่ว
ให้ทำความดี
นั่งสมาธิ  เดินจงกรม  ปฏิบัติเจ้าของ


จะให้ทานมากหลายท่อใด๋
กะสู้บวชเป็นชีเป็นขาวรักษาศีลอุโบสถบ่ได้


รักษากายให้บริสุทธิ์
รักษาวาจาให้บริสุทธิ์
รักษาใจให้บริสุทธิ์  เด้อ  หมู่เจ้าทั้งหลายทุกคน

[ตามรอยพุทธ]

ให้ภาวนา “พุทโธ” - “พุทโธ”


ให้พากให้เพียรกับเจ้าของ


ตั้งใจให้ดี  ตั้งสติให้ดี


เกิดกับตายเป็นของคู่กัน
อย่าลืมตาย


อันใด๋ที่เฮาเฮ็ด
มันมีน้ำหนักกว่าคำเว้า


ขนฺติ  อด
ขนฺติ  ทน
เป็นไฟเผาบาป

[ตามรอยพุทธ]

คำพูดคำสอนของคุณแม่โดยมากแล้วท่านจะพูดเป็นภาษาภูไท ซึ่งมีลักษณะเฉพาะของภาษา อีกทั้งท่านมักพูดเป็นคำคล้องจอง สุภาษิต คำผญาจึงยากแก่การฟังและแปลความ แต่ด้วยความพยายามของคณะศิษยานุศิษย์ผู้เคยอยู่รับใช้ใกล้ชิด ก็พอประมวลคำสอนของคุณแม่ได้ดังนี้

- โลกอันนี้เป็นเอกนาโถ หาทุกข์ก็ได้ หาสุขก็ได้ หาประโยชน์และมิใช่ประโยชน์ หานรก หาสวรรค์ หามรรค หาผล หานิพพาน หาอะไรก็ได้หมดโลกนี้โลกหาได้

- เกิดเป็นคนต้องมีความอดความทน มีความอุตสาหะพากเพียร ให้เล่าเรียนตายเกิด ตายเกิดอยู่นี้แหละ

- ผู้ได้เกิดได้ตายทุกคน แสนทุกข์แสนยาก แสนลำบากหัวใจจิตใจนี้

- ความเกิดความตายมันมีอยู่ทุกหมู่สัตว์ ไม่ว่าสัตว์บุคคลตัวตนเราเขาเจ้าข้อยข้าทั้งหลายก็มีตายกับเกิด เด็กน้อยผู้ใหญ่ตายไปเสมอกัน

- ให้เชื่ออยู่ในความตาย จะตายเช้าตายเย็นเรามิรู้จัก ความตายได้เวลาของเรา เขาก็มาเอาไป น้อยใหญ่เสมอหน้า

[ตามรอยพุทธ]

- ให้พากันตั้งใจภาวนา ทำสมาธิอย่าเกียจคร้าน เอาขันธ์ห้าเป็นขันบูชาเอาหัวใจเป็นเทียนได้ส่องทาง ให้พบเห็นทางพ้นทุกข์ เกิดเป็นคนให้ตั้งอยู่ในศิลอย่าได้หมิ่นต่อธรรม

- ทุกข์ยากแท้ ทุกข์ตั้งเกิด ทุกข์จนสุดท้ายตายแล้วก็ยังทุกข์อยู่

- อย่าได้กินแล้วนอนคือหมูคือหมาเด้อลูกแม่เด้อ ลูกเอ๋ยให้ฟังความแม่ให้แน่ความหน่าย ให้อายความเกิด ให้เปิดความสุข ให้เปิดความสุข อย่าเมานั่งจุกนั่งเจ่า อย่าเฝ้าแต่กองขี้เถ้าของตน

- อย่าให้เสียทีบวชเป็นชีแล้วนี่ ให้เป็นชีแท้ ๆ อย่าเอาแห้ (หินกรวด) มาปนอย่าได้เป็นแม่ขาวแม่ชิว (เหม็นเขียว) แม่หลิ่วตาเข้าบ้าน อย่าได้เป็น แม่ขี้คร้าน ขี้ความ ขี้ขอ แม่มิพอความอยาก แม่มิยากความตาย แม่มิอาจความเว้า แม่มิเล่าความธรรม ลูกแม่ทุกคนอย่าได้เป็นอย่างนี้

- ลูกเอ๋ยหากพอใจมาเป็นลูกแม่ แม่เว้าเห้อฟัง (ให้เชื่อฟัง) แม่จ่มเห้อ (บ่นให้) ว่าแม่สอน แม่คอนเห้อ (ให้) ลูกแม่หาบ แม่ก้มขาบ (กราบ) เห้อลูกแม่ตามเด้อลูกเด้อ

- เกิดแล้วตายเล่าเกิดเก่าตายตาม เชื้อนามหน่อพระ (พุทธ) เจ้า อย่าเน่าเล่นเหม็นโห (หึ่ง) ตายให้แท้ ตายให้จริง ตายทิ้งวางขันธ์ ตายเห้อ (ให้) ทันธรรมตายนำ (ตาม) พระ (พุทธ) เจ้า ตายแล้วเข้าพระนิพพาน

[ตามรอยพุทธ]

- รีบตั้งใจภาวนาได๊ (นะ) ครั้นมิตั้งใจภาวนา บาด (เวลา) แม่ตายจะบ่ไห้ (ร้องไห้) หว้าม ๆ (เสียใจ) อยู่ จะได้แต่ขายเพิ่นอายโต๋ (ตัวเอง)

- อย่าอ้างกาลอ้างเวลา อย่าไปอ้างว่ายามมื้อเช้าน้ำหลาย สายมาอ้างว่าแดดฮ้อน (ร้อน) ดึกออนซอน (ยามดึกสงัด) อ้างว่านอนบ่พอตา ซ้ำแจ้ง (สว่าง) มาคิดหาแต่ทางไป

- อย่าไปฟังแต่ความของกิเลสตัวขี้เกียจขี้คร้าน อย่าไปเว้า (พูด) ต้านความธรรมนักปราชญ์ คนขี้ขลาดเป็นแต่อ้างธรรมคำของโต๋ (ตน) โหมิโง โต๋มิติงคลำคิงแต่หม่องนอน (เหมือนคนตาย)

- ให้ภาวนาดูกองทุกข์ เกิดมาแล้วมันมีแต่ทุกข์ อยากก็ทุกข์ไม่อยากก็ทุกข์ อิ่มก็ทุกข์ไม่อิ่มก็ทุกข์ นั่ง นอน กิน ถ่ายก็ทุกข์อยู่ทุกเมื่อ ทุกข์ไจ้ ๆ บ่ไล่มื้อถิ่มวัน (ทุกข์ตลอดไม่ว่างเว้น)

- ทุกค่ำเช้าให้ตั้งต่อแต่ภาวนา วันคืนคิดถึงบุญสมสร้าง

- อย่าได้ไปอวดชาวบ้านกล่าวสามหาว ตัวขี้ฮ้าย (ขี้เหร่) (ให้) หลบอยู่คือกบ เห็นคนมาจะโตหลุบลงน้ำ (กระโดดลงน้ำ) ตัวเป็นคนโง่อย่าอวดโต๋ (ตน) ฉลาด

- อย่าเป็นคนหลัก หลอกอวดตัวดี ถ้าผู้ได๋อวดว่าตัวเป็นคนดี เป็นคนหลัก เป็นคนฉลาด คนนั้นเป็นคนใบ้ใจเบาผิดวินัย แต่คนดีนั้นใบ้ใจนั้นตั้งอยู่ในธรรม

- ให้ตั้งเจอรักษา กาย วาจา ใจ ให้รักษามารยาทให้เรียบร้อย อย่าเป็นคนพูดมากเอายากใส่แต่ตัว อย่าเป็นคนลืมโต๋ โห้ลืนเพิ่น เว้าเห้อระวังโต๋โหเห้อ ระวังคอ ถ้ามิรักษาคำเว้าผิดกะมิฮู้จักโต๋ ว่าแต่โต๋เว้าแม่นเว้าถืก (ให้สำรวมระวัง กาย วาจา ใจ)

[ตามรอยพุทธ]

- เวลาเขาด่าเฮาอย่าด่าตอบ เวลาเชาซังเฮาอย่าซังตอบ เวลาเขาฮ้ายเฮาอย่าฮ้ายตอบ เวลาเขานินทาเฮา เฮาอย่าเว้าพื้นคืนขี้ฝอย

- คนจริงนิ่งเป็นใบ้ คนพูดได้นั่นไม่จริง

- นกฮ้อในฮั้นว่าดี ชะนีฮ้องในฮั้นว่าโม้น หลวมพุ้นหลวมพี้ หาบ่อนเอามิได้

- เฮียนให้สุด ขุดให้เถิง เบิ่งให้ฮู้ ดุให้เป็น เห็นได้แนวในดวงแก้วทั้งสาม

- มิเฮ็ดมิเป็น มิเห็นมิฮู้

- โตบุญนั่นตัวดำก้นก่าน โตบาปนั่นหัวโล้นห่มเหลือง (สอนแม่ชีไม่ให้ใกล้พระสงฆ์)

- ศีลอยู่ที่ละ พระรอยู่ที่ใจ

- ฮักกันแล้วกูมึงอย่าได้ว่า แม่นสิซัง (เกลียด) ท่อฟ้าความฮ้ายอย่าได้จา (พูด)

- คนเฮานี้คือกันทั้งโลก เกิดแล้วบ่อกลับปิ้นต่าว ตายเสี่ยงคู่ชู่คน

- เก้าทานสิบทาน บ่ท่อทานสังฆะเจ้า

- ค่อยคิดค่อยแก้ ค่อยแกค่อยดึง ค่อยขุดค่อยขน ค่อยค้นค่อยค้ำ ค่อยทำค่อยสร้าง ค่อยถางค่อยหว่าน ค่อยงั้นค่อยแง้น แม้นหากสิได้ก้อนคำ

- ใจอยากหยุ่ง ควายหลายโตจึงจ่อง โตหนึ่งข่องง่าคอง โตสอง ข่องง่าขาม โตสามข่องง่าหมี้ โตสี่ข่องง่าหว่า โตห้าข่องง่าบก โตหกข่องง่าแต้ ไผสิมาช่วยแก้ควายข่อยจังสิไป

- สุกอยู่ตนบ่ปานฝานหัวบ่ม เพิ่นบ่มให้กะบ่ปานบ่มเอง

- เฒ่าหูหวาย เฒ่าดายดอก เฒ่าหยอกหลาน เฒ่าหาญป่า เฒ่าจ่าแห เฒ่าแวะโห้แวะสวน เฒ่าแดดเฒ่าลม เฒ่าสมสินสร้าง เฒ่าอ้างตำรา เฒ่าศีล ภาวนาเข้าวัด

- รักษาศีลเอาไว้ใจเที่ยงภาวนา สลึงเดียวกะบ่ได้หา สูเจ้าอย่าขึ้คร้านสมถะวิปัสสนาพร้อม เป็นการไกลกิเลส ละให้หลุดลงให้เสี่ยง ผลเที่ยงแม่นนิพพาน

[ตามรอยพุทธ]

แม่ชีแก้ว เสียงล้ำ
สำนักชีบ้านห้วยทราย อำเภอคำชะอี จังหวัดมุกดาหาร

มาบวชเป็นลูกแม่แล้วนี้ให้พากันตั้งใจอย่าให้เป็นหมา  ให้เป็นคน  เป็นคนผู้สมบูรณ์ เป็นแม่ชีที่งดงาม  อด อด เพียร เพียร ให้เรียนที่ตนเองนี้”

  คุณแม่จะให้โอวาททุกคืน ตักเตือน  ชี้แจงแนะนำตั้งแต่กิริยากาย กิริยาวาจา  กิริยาจิต            กิริยาวัตถุ   สอนจนหมดทุกกิทุกกีไม่ข้ามไม่มีหลงมีลืม  คิดแล้วตกคืนหนึ่ง ๆ หลายชั่วโมง ยกคติเรื่องราวของครูบาอาจารย์มาสอน  คุณแม่มิได้เล่าแต่เฉพาะนิมิตให้ฟังอย่างเดียวแต่คุณแม่จะสรุปรวมนิมิตเรื่องราวต่าง ๆ ให้ได้ถึงคติธรรมอยู่เสมอทุกครั้งทุกเรื่องไป  และบ่อยครั้งที่คุณแม่มักจะ ปรารภว่า    “ก็ครูบาอาจารย์ท่านห้ามมิให้แม่หลงใหลในนิมิต จิตภายนอก แม่นี้ก็มิได้หลงมิได้ไหลรู้เห็นเป็นอยู่  แม้ไม่อยากมันก็เห็นก็เป็นแต่แม่นี้ก็ได้ธรรมคติจากนิมิตนั่นเสมอมา”

  “ขอให้ลูกของแม่ ถือเอาพระพุทธเจ้าเป็นแนวทางดำเนินเดินดุ่มข้างหน้า  อย่าห่วงหลังแลคอยภพน้อยภพใหม่อันพาไหลพาหลง ขอให้พากันตรงเดินแต่ต่อต้าน อย่าได้เกียจคร้านขดคู้อยู่แต่บ่อนนอน  ให้เฝ้าสอนจิตตนค้นหาแต่ใจของเราผู้เดียวแค่นี้”

  การสอนการอบรมของคุณแม่นั้น  มีอยู่คนเดียวก็บอกก็สอน  ให้การอบรมอยู่เสมอมิได้ขาด  ไม่คร้านไม่เกี่ยงว่าคนน้อย คนมา  ความหวังดีต่อศิษย์ต่อลูก ๆ ของคุณแม่นั้นไม่มีที่ติที่ติง

   “เป็นลูกแม่อย่าให้เป็นหมา
    ให้เป็นคนเด้อลูกเด้อ”

“คุณแม่ไม่พูดมาก  แต่บอกมาก สอนมาก  ไม่อวดรู้อวดเห็น  แต่หวังดีต่อลูกศิษย์แม่ชีทุก ๆ คน  เพราะท่านหวังให้ความสะอาด ความสว่าง ความสงบ เกิดขึ้นในจิตใจของทุกคน ตามกุศล วาสนาบารมีมากบ้างน้อยบ้าง ตามควรแก่บารมีธรรมของใครมัน”

  บางครั้งมีญาติโยมมาจากไกล ๆ บางคนมาเพื่อดูตัว  บางคนมาเพื่อศึกษาธรรม  บางคนมาตามคำเล่าลือ  บางคนก็มาตามสายคำบอกกล่าวของครูอาจารย์  บางคนก็มาว่า “มากราบไหว้ด้วยความนอบน้อมต่ออุบาสิกาแม่ชีแม่ขาวผู้สุปฏิปันโน  ผู้ปฏิบัติดี  ผู้ปฏิบัติชอบ  ผู้ปฏิบัติตรง”

  หากพูดเช่นนี้คุณแม่ก็จะชิงตัดตอนทอนคำพูดของญาติโยมผู้นั้นทันที ว่า “การมาของโยมก็เป็นบุญเป็นกุศลพอควรอยู่แล้ว  คุณแม่ก็ขอให้เป็นบุญเป็นกุศลด้วยเถิด  แต่อย่าได้เอาการเป็นอยู่ของแม่ชีเฒ่า ๆ อยู่บ้านนอกคอกนาไปเทียบเท่ากับพระสังฆคุณผู้ประเสริฐนั้นเถิด”

  เป็นอันว่าคำพูดลักษณะที่จะเยินยอต่อความเป็นอยู่หรือต่อความเป็นตัวของคุณแม่ก็เป็นอันระงับลงได้

  มีอยู่ครั้งหนึ่งมีคณะผู้แสวงหาโชคลาภ  พวกบัตรเบอร์หวยมากราบไว้คุณแม่  คุณแม่ก็ว่า “ต่อไปอย่ามารบกวนคุณแม่ผู้เฒ่าคนนี้เลย  แก่เฒ่าแล้วไม่ต้องการอามิสใดเครื่องสักการะแต่อันใดหรอก  ขอให้แม่ชีผู้เฒ่าได้อยู่สงบ ๆ เถิด”

  แต่กระนั้นก็ตามพวกนักเสี่ยงโชคทั้งหลายก็ยังประสบโชคได้ลาภอยู่เสมอ ๆ  จากตัวเลข อายุบ้าง ตัวเลขจำนวนแม่ชีในวัดบ้าง  ตัวเลขที่เขียนปี พ.ศ. ของสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ ภายในวัดบ้าง

  “ก็มีอยู่บางคนที่มาถามตรง ๆ ว่า  การบวชของคุณแม่นี้คุณแม่ต้องการอะไร ?

  คุณแม่ก็ตอบว่า “ไม่ต้องการอันใดทั้งนั้น จะนั่งเบิ่งจิตเบิ่งใจของตนในความสงบร่มรื่นอย่างเดียวเท่านั้น”