วัดกุฎีดาว ตำบลหันตรา อำเภอเมืองพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

[ตามรอยพุทธ]

วัดกุฎีดาว ตั้งอยู่ในท้องที่ตำบลไผ่ลิง อำเภอพระนครศรีอยุธยา นอกเกาะเมืองหรืออยู่ทางด้านทิศตะวันออกของสถานีรถไฟพระนครศรีอยุธยา เป็นวัดเก่าแก่ ฝีมือการสร้างงดงามยิ่ง เห็นได้จากซากอาคาร เสาบัว และยอดพระเจดีย์ที่หักโค่นลงมา แม้จะปรักหักพังไปหมดแล้ว แต่ยังคงสะท้อนให้เห็นถึงความงดงามในอดีต ปัจจุบันเป็นวัดร้างไม่ปรากฏแน่ชัดว่าใครเป็นผู้สร้าง การเดินทางไปวัดกุฎีดาวค่อนข้างสะดวก คือไปทางรถยนต์จากทางแยกไปทางทิศเหนือของวงเวียนเจดีย์วัดสามปลื้มประมาณ 1 กิโลเมตร ก็จะถึงวัดซึ่งตั้งอยู่ริมถนนทางฝั่งซ้าย
ประวัติการก่อสร้างวัดกุฎีดาวไม่ชัดเจน ปรากฏในหนังสือพงศาวดารเหนือว่า พระยาธรรมิกราชซึ่งเป็นพระราชโอรสของพระเจ้าสายน้ำผึ้งทรงสร้างเมื่อจุลศักราช 671 ปีเถาะ เอกศก และพระอัครมเหสีของพระองค์ทรงสร้างวัดมเหยงคณ์ขึ้นคู่กัน ส่วนในคำให้การขุนหลวงหาวัดกล่าวว่า พระมหาบรมราชาทรงสร้างวัดกุฎีดาว (กุฎิทวา) และพระภูมิน ทราธิบดีทรงสร้างวัดมเหยงคณ์ แต่พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาหลายฉบับกล่าวความต้องกันว่า สมเด็จพระบรมราชาธิราช (เจ้าสามพระยา) ทรงสร้างวัด มเหยงคณ์และไม่มีฉบับใดกล่าวถึงวัดกุฎีดาว จนกระทั่งสมัยอยุธยาตอนปลาย เมื่อมีการบูรณปฏิสังขรณ์ วัดมเหยงคณ์ครั้งใหญ่ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าท้ายสระ จึงปรากฏเรื่องของวัดกุฎีดาวขึ้นในตอนนี้ สันนิษฐานว่าวัดกุฎีดาวอาจจะสร้างรุ่นราวคราวเดียวกับวัดมเหยงคณ์ หรือหลังจากวัดมเหยงคณ์เล็กน้อย และคงเป็นวัดขนาดใหญ่ที่สำคัญวัดหนึ่งทางบริเวณที่เรียกว่า “อโยธยา” เนื่องจากพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยากล่าวว่า เมื่อสมเด็จพระเจ้าท้ายสระทรงปฏิสังขรณ์วัดมเหยงคณ์ อีกไม่กี่ปีต่อมาสมเด็จพระอนุชาธิราชกรมพระราชวังบวรสถานมงคล ก็ได้ปฏิสังขรณ์วัดกุฎีดาวซึ่งตั้งอยู่ตรงข้ามขึ้นบ้าง เป็นการดำเนินตามแบบอย่างของสมเด็จพระเชษฐาธิราช การเลือกวัดกุฎีดาวเป็นวัดพี่วัดน้องกับวัดมเหยงคณ์นั้น แสดงว่าวัดกุฎีดาวสร้างมานานแล้ว คงเป็นวัดใหญ่ที่สำคัญแต่มีสภาพทรุดโทรมพอ ๆ กับวัดมเหยงคณ์

[ตามรอยพุทธ]

พระอุโบสถ
     เป็นอาคารรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ขนาดกว้าง 15.4 เมตร ยาว 27.8 เมตร มีมุขยื่นออกมาทางด้านหน้าและด้านหลังและมีบันไดทางขึ้นทั้งสองด้าน มีประตูทางเข้าที่ผนังด้านหน้า 3 ประตู ด้านหลัง 2 ประตู ผนังด้านข้าง เจาะช่องหน้าต่างด้านละ 8 ช่อง โดยทำเป็นหน้าต่างจริงและหน้าต่างหลอกสลับกัน ตัวอาคารตั้งอยู่บนฐานที่แอ่นโค้งเป็นรูปท้องเรือสำเภา ซึ่งเป็นแบบของอาคารที่นิยมสร้างในสมัยอยุธยาตอนปลาย
เจดีย์พระประธาน
     เป็นเจดีย์ทรงระฆังตั้งอยู่บนฐานประทักษิณย่อมุมไม้ยี่สิบ บนลานประทักษิณ มีเจดีย์รายจำนวน 8 องค์ ล้อมรอบเจดีย์ประธานองค์เจดีย์มีร่องรอยการก่อพอก ซึ่งน่าจะเป็นการก่อสร้างในการปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ในสมัยสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ

[ตามรอยพุทธ]

 พระวิหาร
     เป็นอาคารรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าหันหน้าไปด้านทิศตะวันออก ขนาดกว้าง 14.1 เมตร ยาว 27 เมตร มีมุขยื่นออกมาทางด้านหน้า และด้านหลัง ด้านละ 2 ประตู ผนังด้านข้างเจาะช่องหน้าต่างด้านละ 3 ช่อง ตัวอาคารตั้งอยู่บนฐานแอ่นดค้งเป็นรูปท้องเรือสำเภา ซึ่งเป็นรูปแบบของอาคารที่นิยมสร้างในสมัยอยุธยาตอนปลาย
ตำหนัดกำมะเลียน
     เป็นอาคาร 2 ชั้น รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าที่ได้รับอิทธิพลมาจากตะวันตก มีขนาดกว้าง 14.6 เมตร ยาว 30 เมตร ผนังชั้นบนและล่างเจาะเป็นซุ้มโค้งรูปกลีบบัว สันนิษฐานว่าเป็นที่ประทับทรงงานในการบูรณะปกิสังขรณ์ วัดกุฎีดาวของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศในขณะที่ดำรงพระยศเป็นพระมหาอุปราชเมื่อปี พ.ศ.2254
กำแพง
     เป็นกำแพงล้อมรอบเขตพุทธาวาส มีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดกว้างประมาณ 102 เมตร ยาวประมาณ 142 เมตร ลักษณะเป็นกำแพงก่ออิฐขึ้นมาตรง ๆ มีบัวประดับที่ด้านบนของกำแพง ที่มุมทั้งสี่ทำเป็นหยักแบบการย่อมุมไม้สิบสอง มีซุ้มประตูก่อเป็นซุ้มโค้งด้านละ 2 ซุ้ม